Knallend het oude jaar uit!
Om 13.00 uur precies werd op dinsdagmiddag 31 december 2019 onder een stralende zon het oude jaar zoals gebruikelijk met het traditionele carbid schieten uitgeleide gedaan op het sportveld achter de Gasterije.
De boze geesten werden met knetterharde knallen voor de aanvang van het nieuwe jaar 2020 verdreven.
Carbidschieten: een korte geschiedenis
Rond Oud en Nieuw wordt er op veel plekken in Nederland – naast het afsteken van vuurwerk en het ‘slepen’ met carbid geschoten. Vaak gebeurt dit met een stalen melkbus, maar er worden ook regelmatig giertanks of cementmolens ingezet voor deze klus. Waar komt de traditie van carbidschieten vandaan? En hoe oud is het carbidschieten eigenlijk?
Carbidschieten gebeurt met name veel in provincies als Drenthe, Groningen, Friesland, Overijssel en Gelderland. Maar ook in België, waar het gebruik carbuurschieten heet, en in het zuiden van Nederland is carbidschieten een gebruik. Alternatieve benamingen voor carbidschieten zijn melkbusschieten, losschieten of pulleschieten.
Carbid, ook wel calciumcarbide genoemd, is een chemische verbinding van calcium en koolstof. Bij het schieten worden er vrij grote stukken carbid in een melkbus of blikje gedaan. Er wordt water of spuug over carbid gedaan, waardoor een gas, ethyn genoemd, vrijkomt. Als er bij de juiste hoeveelheid gas een vuurtje bij de opening in de melkbus of het blikje wordt gebracht, knalt het deksel een eind weg. De knallen die hierbij zijn te horen, zijn gigantisch en kunnen oplopen tot wel 110 decibel.
Oorsprong van het carbidschieten
Het is mogelijk dat de traditie van carbidschieten, net als bijvoorbeeld de kerstboom, terug te voeren is op de Germaanse Tijd. Tijdens hun joelfeesten (midwinterfeesten) ontstaken de Germaanse grote vuren. Natuurlijk bestond het gebruik van carbid toen nog niet, maar het idee is hetzelfde: zorgen voor vuur en knallen om boze geesten te verjagen.
In onder meer Drenthe, rond Zwolle en bij Kampen (Brunnepe) wordt al vanaf het begin van de twintigste eeuw met carbid geschoten. Carbid schieten was toen populair onder jongemannen, als een soort vorm van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’. De jeugd daagde er de veldwachter mee uit. Gelegenheden waarbij er geschoten werd, waren het einde van het jaar, maar ook bij huwelijken en andere feesten.
Immaterieel erfgoed
Het schieten met carbid kwam op 27 juni 2014 als ‘Carbidschieten in Drenthe’ terecht op de een lijst van vijftig Nederlandse tradities, bekend als de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Op deze lijst tradities staan verder bijvoorbeeld feesten als Sinterklaas en Sint-Maarten, de Friese sport fierljeppen, Koningsdag, Allerzielen, het Paasvuur van Espelo enz.
bron: carbidschieten-geschiedenis-traditie
