Fijnstof-meting in Gasteren
Gasteren, een mooi dorp midden in het Nationaal Beek- en Esdorpenlandschap De Drentsche Aa. Wie in dit dorp woont, waant zich ver weg van lucht- en milieuvervuiling. Wellicht terecht: in de omgeving van Gasteren is geen vervuilende industrie. En de hoeveelheid auto’s dat door het dorp rijdt, is ook acceptabel (behoudens dat met name te hard rijdende (vracht)auto’s bij menigeen de kopjes en glazen uit de kast doen laten rinkelen). Maar klopt het wel dat we in Gasteren alleen schone lucht ademen? Als zand uit de Sahara over Nederland kan uitwaaien, dan kan luchtvervuiling met zuid-oostelijke wind uit het Ruhr-gebied toch ook een dorp als Gasteren bereiken? En houtkachels produceren rook … met daarin fijnstof.
Fijnstof zijn microscopisch-kleine stofdeeltjes die in de lucht zweven (aerosolen). De stofdeeltjes met het kenmerk PM10 zijn kleiner dan 10 micrometer (0,01mm) en die met het kenmerk PM25 zijn kleiner dan 25 micrometer (0,0025mm). Door hun geringe afmeting dragen deze deeltjes bij aan luchtweg- en longproblemen.De weergaven van de hoeveelheid fijnstof is in µg/m3 (microgrammen per kubieke meter; één microgram is gelijk aan 0,000 001 gram). Er is geen ondergrens waarop fijnstof niet schadelijk is.
Om fijnstof te meten is een project opgezet dat met name in West-Europa metingen verricht. Het bijzondere aan dit project is dat “burgerwetenschappers” deelnemen aan dit project. Het Dagblad van het Noorden, de Leeuwarder Courant, een aantal Groningse HBO-opleidingen en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) hebben het initiatief genomen om burgerwetenschappers te werven. Om deel te kunnen nemen dient een burgerwetenschapper zelf een “airRohr-sensor” te kopen (circa € 50). Subsidie door de Provincie Drenthe maakt het mogelijk om voor €25 deel te nemen; in principe ontvangt per postcodegebied slechts één burgerwetenschapper de tegemoetkoming.
Twee dorpsgenoten (Ben Mulder en John van der Kaap) nemen deel aan het project “Onze lucht”. Bij hen hangen sensoren die 24 uur per dag de hoeveelheid fijnstof meten. De meetresultaten van deze sensoren en die van nabijgelegen dorpen, zijn zichtbaar door op deze link te klikken. De standaardweergave van de kaart is die van fijnstof PM2.5. De waardes voor Gasteren zijn zichtbaar na het klikken op één van de twee zeskantje die bij Gasteren horen. En voor een grafiek: klik vervolgens aan de rechterzijde (naast de kaart) op Sensor #58095 of #58942.
Vier stooktips.
- Stook alleen droog, ongeverfd/niet-geïmpregneerd hout.
- Verbrand geen ander materiaal dan hout, houtbriketten of houtpallets.
- Laat de kachel “volop” branden (i.p.v. smoren om brandsof te besparen).
- Stook geen kachel bij windstil weer of bij mist; volg het stookalert van het RIVM.
Aanvullende informatie.
- Fijnstof is een mengsel van microscopisch kleine vaste deeltjes die kleiner zijn dan dan 10 micrometer. Deze deeltjes zijn van verschillende grootte, herkomst en chemische samenstelling. De in de lucht rondzwevende fijnstof staat ook bekend als aerosol. Klik hier indien u het volledige artikel op Wikipedia wilt lezen.
- Via inademing komt fijn stof terecht in neus, de bovenste en onderste luchtwegen en in de longen. Hoe kleiner de diameter van het stof, hoe dieper dit de longen binnendringt. PM10 fijnstof kan bij inademen binnendringen tot in de bovenste luchtwegen, PM2,5 fijnstof tot in de diepere luchtwegen en ultrafijn stof kan tot in de longblaasjes binnendringen en hier in het bloed worden opgenomen. Klik hier als u meer over de gevolgen van fijnstof voor u en uw dorpsgenoten wilt weten.
- In oktober 2020 is het project Onze lucht gestart. In dit project bouwen inwoners uit heel Noord-Nederland zelf fijnstofmeters om daarmee samen de luchtkwaliteit in de regio te onderzoeken. De deelnemers aan Onze lucht komen zo meer te weten over hun leefomgeving én dragen bij aan wetenschappelijk onderzoek naar luchtkwaliteit. De organisatie van het project is in handen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Wilt u meer weten over dit project? Klik dan hier.
- Het is koren op de molen van tegenstanders van houtstook: de boodschap dat houtkachels en open haarden veel vervuilender zijn dan eerder werd aangenomen. Uit een nieuwe rekenmethode van het RIVM blijkt dat houtstook verantwoordelijk is voor 23 procent van de uitstoot van fijnstof in Nederland, terwijl eerder werd uitgegaan van 10 procent. Door het nieuws laait de discussie tussen voor- en tegenstanders ook in Drenthe weer op. RTV Drenthe: klik hier om het artikel over houtkachels te lezen.
- Bouw uw eigen airRohr sensor (alleen interessant voor techneuten): klik hier.
