Machtige populieren
Velen van ons zullen er zomaar gedachteloos aan voorbij lopen of fietsen. Langs die machtige populieren aan het eind van het fietspad dat via de zuides langs het Gastersche Holt loopt. Ze staan daar fier te pronken aan de rechter kant van het pad, vlak voordat dit op de weg Achter ’t Holt uitkomt.
Maar het zijn niet zo maar bomen, naamloos geplant door wie dan ook. Het zijn Veenstra-populieren. Ze zijn daar in 1947 (of 1948) als piepkleine boomtjes geplant door Andries Veenstra voor elk van zijn vier kinderen: Tjits, Harm, Roelie en Bart. Wandelend of fietsend vanaf de zuides was de eerste populier voor Tjits, de tweede voor Roelie, de derde voor Harm en de vierde, het meest dichtbij de weg, voor Bart.
Andries woonde met zijn gezin op Oosteinde 15, in een boerderijtje dat Coen Veendijk in 1935 voor ƒ 2.200,- had gebouwd. Net als andere Gasterenaren had Andries Veenstra in het Gastersche Holt een slag grond. Hij verbouwde daarop onder meer aardappels, maar plantte er dus ook vier populieren. De boompjes waren door vrachtrijder Jacob Pepping uit Assen gehaald.
Was het planten van die bomen ter ere van jullie geboorte, vraag ik aan de nu 80-jarige Bart Veenstra, die alweer meer dan 12 jaar in Vries woont? “Het planten van die kleine populierenboompjes had niets met onze geboorte te maken. Mijn vader deed dat op aanraden van zijn buurman Eite Stokker die klompenmaker was. Uit die populieren kon Eite later klompen maken en voor de kinderen van Andries zou hij dat voor half geld doen. Mijn vader had daar wel oren naar. Het ging mien pap om de prijs van de klompen voor zijn kinderen.” Maar uit de populieren zijn nooit klompen gemaakt. “Het is er niet van gekomen. Toen de bomen eenmaal voldoende groot waren, was Eite inmiddels uut de tied gaon.”
De populieren zijn al sinds 1965 niet meer in het bezit van de kinderen Veenstra. Begin jaren 60 van de vorige eeuw kocht de overheid perceeltjes in het Gastersche Holt op in het kader van de sanering. Kleine boeren werden uitgekocht om het gebied vervolgens weer onder andere boeren uit te geven of terug te geven aan de natuur.
Sinds 1963 is het Gastersche Holt steeds meer in het bezit van Het Drentse Landschap gekomen. De eerste aankoop was in 1963, in de loop van de volgende tien jaar werd zijn bezit met kleine aankopen uitgebreid tot 2 hectare. In 1965 kwamen op deze manier ook de Veenstra-populieren in het bezit van Het Drentse Landschap. In 1973 volgde een aanzienlijk uitbreiding met de aankoop van iets meer dan 10 hectare, na de ruilverkaveling in 1984 had Het Drentse Landschap in totaal ruim 20 hectare in bezit. Daarna zijn er nog slechts een paar kleine aankopen gedaan.
Zo fier te pronken staan de populieren overigens niet alle vier meer. Wie om de bomen heen loopt, ziet dat twee ervan al aardig van binnen zijn aangetast. Vooral de tweede boom vanaf de straatkant, die van Harm dus. Gezien de uitwerpselen onder de boom zou daar wel eens een boommarter in kunnen huizen. En warempel: ondergetekende stond op een donderdagmiddag dit voorjaar oog in oog met dit sierlijke zoogdier.
Laat ze dus nog maar even staan, die uitgeholde Veenstra-populieren.
Henk Hellema
