De Huiskamer bezoekt Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Op woensdag 9 oktober bezochten we met de Huiskamer Herinneringscentrum Kamp Westerbork. We waren met twaalf personen en met drie auto’s maakten we via een mooie landelijke route de rit naar de bossen van Hooghalen, naar het Herinneringscentrum.

Kamp Westerbork was tijdens de Tweede Wereldoorlog een doorgangskamp bij Hooghalen in de toenmalige gemeente Westerbork. Het kamp werd door de Nederlandse regering in 1939 gebouwd als Vluchtelingenkamp Westerbork om reeds toegelaten Joodse vluchtelingen uit het Duitse Rijk te concentreren in afwachting van uitzetting. Ruim twee jaar na het begin van de Duitse bezetting op 1 juli 1942 namen de nazi’s het kamp over waarna Westerbork functioneerde als doorgangskamp.

Het kamp was een voorportaal waarvandaan ruim 102.000 in Nederland wonende Joden en 245 Roma per trein werden gedeporteerd naar concentratiekampen in Duitsland, Polen en Tsjechië.

We bekeken het museum met de vele koffers met spullen van personen die er gevangen zaten en lazen hun  getuigenissen. Weggerukt uit hun vertrouwde omgeving hadden ze maar een paar spullen  mee kunnen nemen. Elke dag was er de angst en onzekerheid of zij op transport gesteld zouden worden. Ook Anne Frank en haar familie kwamen op 8 augustus 1944 aan in Westerbork en werden op 3 september met de laatste trein van Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd.

We waren allemaal zeer onder de indruk van alle verhalen die we lazen en de filmbeelden die we zagen. Vreselijk ook om te beseffen dat er nu weer een aantal oorlogen woeden met zo ongelooflijk veel leed en pijn. We zijn blijkbaar als soort hardleers.

Er zijn in het museum ook verhalen van de na-oorlogse bewoning door Molukkers te lezen, maar wij hebben ons bij dit bezoek vooral geconcentreerd op de verhalen uit de tweede wereldoorlog.

We dronken een kop koffie in het restaurant en daarna gingen we met de shuttlebus naar het voormalige kampterrein. We kregen audiotours mee om op de verschillende punten informatie te horen.

We stonden stil bij de treinwagon, het symbool van de Jodenvervolging,  Vanuit de wagon klinken de namen en leeftijden van de gedeporteerde mannen, vrouwen en kinderen.

De plek van de 102.000 stenen beneemt je de adem. De verschillende symbolen op de stenen verwijzen naar Joden, Sinti, Roma en verzetsstrijders. De stenen zijn gestraat in de vorm van de kaart van Nederland. Het verschil in hoogte verwijst naar de uitspraak van Abel Herzberg:” Er zijn geen 6 miljoen Joden vermoord, er is 6 miljoen keer één Jood vermoord”. Ieder mens heeft het recht individueel herdacht te worden.

Barak 56 werd vanaf 1942 gebruikt als woonbarak, werkbarak en opslagplaats. Na de oorlog werd deze onderdeel van het Molukse woonoord. Vervolgens in gebruik genomen als kippenschuur in de Achterhoek en in 2010 door de eigenaar geschonken aan het Herinneringscentrum.

In deze barak vond een bijzondere voorstelling plaats voor middelbare scholieren door jonge acteurs  van het Roestvrij Theater. In het stuk staan de verhalen van jonge gevangenen van kamp Westerbork centraal. Hoe was het om als jongere te (over)leven in Westerbork? Wat ging er door hen heen in hun zoektocht naar identiteit? De jonge acteurs zijn op zoek gegaan in de collecties van het Herinneringskamp Westerbork. Dagboeken, brieven en andere documenten vertellen de indringende verhalen van jongeren in het kamp. Het leven tussen hoop en wanhoop met op de achtergrond die voortdurende dreiging, moet ik mee met het volgende transport? In het stuk volgen de toeschouwers jongeren die allemaal op de één of andere manier Anne Frank hebben gezien of ontmoet. In de voorstelling vertellen ze aan haar hun verhaal.

Wat goed om door zo’n toneelstuk  jongeren bewust te maken van wat het leven als jongere in een oorlog met je doet. De boodschap komt op die manier wel heel direct binnen.

Vervolgens gingen we langs bij de grote woning van de kampcommandant. Het huis was gebouwd voor de directeur van het vluchtelingenkamp Westerbork, maar in 1943 werd het in gebruik genomen door kampcommandant Gemmeker.  Het  huis verkeert grotendeels in de originele staat. Inmiddels heeft de woning een glazen overkapping ter bescherming en worden er presentaties gehouden. Daarna gingen we met de shuttlebus weer naar het museum en vervolgens terug naar Gasteren.

 

 

Iedereen was zeer onder de indruk van het bezoek aan Herinneringscentrum Kamp Westerbork en de verhalen van de slachtoffers. Helaas is oorlog niet iets van het verleden, maar is het voor veel mensen weer de verschrikkelijke realiteit.

De volgende Huiskamerbijeenkomst is 23 oktober. Dan komt Bea Tiems vertellen over ‘Meer bewegen voor ouderen’.