Paadje om de Gastersche Duinen, vanaf de Schipborgerweg

Ontstaan
De Gasterse Duinen is een bijzonder heide- en stuifzandgebied ten noorden van Gasteren. Het gebied is in samenhang met het ontstaan van het beekdal van de Drentsche Aa gevormd in de voorlaatste ijstijd, bijna 200.000 jaar geleden. In de laatste ijstijd heeft het toen heersende poolklimaat met hevige zandstormen gezorgd dat diepe smeltwatergeulen werden opgevuld met zand. In de Gasterse duinen is daardoor, net als op verschillende andere plaatsen in Drenthe, een dekzandrelief gevormd dat nu nog goed herkenbaar is in het landschap.

 

 

 

 

Doorkijkje naar de Gastersche Duinen, vanaf de ingang bij de Scihipborgerweg

Karresporen
In de Middeleeuwen en ook nog in de eeuwen daarna lag dit gebied op de belangrijke hoofdweg van Coevorden naar Groningen. De toen getrokken karresporen zijn nu nog goed zichtbaar op verschillende plaatsen in het heidelandschap. Dit drukke verkeer van postkoetsen en vrachtvervoer met paard en wagen heeft er mede voor gezorgd dat de begroeiing stuk werd gereden en dat de zandverstuivingen door konden gaan.
Later verplaatste deze route zich richting de Hondsrug en kon het gebied weer dichtgroeien, deels met veen. Het Voorste en Achterste Veen werd in de 19e en 20ste eeuw door de Gasterense bevolking afgegraven voor de turfwinning, waardoor er weer open water ontstond.

 

Hunebed D10 in de Gastersche Duinen

Hunebed
De Gasterse duinen wordt doorsneden door de weg van Gasteren naar Oudemolen. Aan de noordoostzijde vindt u dichtbij de parkeerplaats, tussen heide en grove den, hunebed D10. Dit hunebed heeft nog maar 2 vande 4 oorspronkelijke dekstenen, maar alle zij- en sluitstenen zijn nog wel aanwezig. Dit deel van de Gasterse duinen is een mooi wandelgebied met fraaie paadjes langs het Achterste Veen met verbindingen richting het Oudemolense diep en aan de andere kant richting Schipborgerweg, het Anloerdiepje, Burgvallen en Meesterbosje.

IJsbaan
Aan de zuidwestkant van de Oudemolenseweg, dichterbij het dorp, ligt het Voorste Veen, met aansluitend de fraai gelegen ijsbaan van IJsvereniging Wintervreugd. Deze baan is in de jaren 30 van de vorige eeuw met mankracht door zelfwerkzaamheid van de dorpsbewoners uitgegraven in aansluiting met het Veen. Bij strenge vorst kan er dan geschaatst worden vanaf de ijsbaan over het Voorste Veen in een idyllisch landschap tussen heide, wilgen- en gagelstruweel.

De Brede Orchis, bij duizenden te zien aan de Schipborgerweg, eind mei

Flora en fauna
Het gebied heeft een zeer rijke en vooral gevarieerde flora en fauna, met plantensoorten als klokjesgentiaan, blauwe knoop, veldbies, maar ook veenmos, lavendelheide en kleine veenbes. Aan weerszijden van de Schipborgerweg bloeit in mei en juni de brede orchis in al haar pracht.
Het veentjesgebied heeft een rijk vogelleven, met o.a. zomertaling en dodaars; ook nestelen er veel ganzen, waaronder de nijlgans, die met veel lawaai haar aanwezigheid in het gebied kenbaar maakt.

Beheer
Voor het beheer van de Gasterse Duinen werd in overleg met de plaatselijke bevolking gekozen voor begrazing met schapen van het ras ‘Schoonebekers’. Dit geharde ras is gewend aan sobere graasomstandigheden en heeft weinig begeleiding nodig. Van tijd tot tijd worden de schapen geholpen door een aantal schotse hooglanders. Op deze manier wordt gestreefd naar behoud en herstel van de oorspronkelijk gevarieerde heideachtige vegetatie.

Bronnen:

  • Boek Gasteren
  • Knapzakroute Gasteren
  • Website Drentsch Landschap
  • Website NBEL